विमला ढकाल, असोज १२ , २०७६ बर्दिया ः
बारीमा लटरम्म फलेको टमाटर, काउली अनि खुर्सानी पनि । झण्डै १० कठ्ठा जती जमीनमा फैलिएको करेसाबारी । मौषमी तथा बेमौषमी दुवै सिजनमा तरकारी लगाईएको हुन्छ । बढि जसो त टनेलमा तरकारी लगाईएको देख्न सकिन्छ । बर्दियाको ठाकुरबाबा नगरपालिका वडा नम्बर १ भुरीगाउँकी बृहस्पति थारु दैनिकी प्रायः करेसाबारीमै बिताउछिन् । थारुले ३ वर्ष अघिबाट नयाँ तरिकाले खेती गर्न थालेकी हुन् । उनले टनेल बनाएर तरकारी खेती गर्छिन् । बेमौसमी खेती गर्न मिल्ने, रोग र किराको संक्रमण नहुने भएकाले यसरी खेती गर्न थालिएको उनले बताइन् । बेमौसमी तरकारी लगाउँदा मूल्य पनि धेरै पाइन्छ, सिजनल तरकारीको मूल्य नै पाइँदैन’ उनले भनीन् ‘व्यवसायिक रुपमै खेती गर्ने हो भने त टनेल चाहिँदो रहेछ ।’ बारीमा अहिले पनि टनेलभित्र तरकारीका बेर्ना रोपीएका छन् ।
बृहस्पती बेर्ना बेचेरै पनि एक सिजनमा बढिमा १० देखि १२ हजार सम्म आम्दानी गर्छिन् । बारीमै तरकारीका बेर्ना लिन थुप्रै मान्छे आउने गरेको उनले बताइन् । लहरे बालीका लागि स्थायी प्रकृतीको झाल बनाइएको टनेलभित्र प्रत्येक बिरुवाको जरामा थोपा प्रबिधिबाट सिचाई गर्ने व्यवस्था मिलाइएको उनको भनाई छ । उक्त तरकारी खेतीमा गाईभैसीको गहुँत संकलन गरेर बिषादीको रुपमा प्रयोग गर्ने गरिन्छ । खुल्ला ठाउँको तुलनामा टनेलभित्र खेती गर्दा दोब्बर बढी उत्पादन र आम्दानी लिन सकिने उनको भनाई छ । बाह्रै महिना तरकारी उत्पादन गर्न हावापानी तथा वातावरण्ीाय तापक्रम, हावा र पानीको नियन्त्रण गरी अनुकूल बनाउनु पर्दछ । यसका लागि प्लाष्टिक घर एक मुख्य प्रविधिको रूपमा रहेको छ । प्लाष्टिकको घर भित्र बर्षा, चिसो हावा र तापक्रम नियन्त्रण हुने हुँदा प्रतिकूल मौसममा पनि तरकारी खेती गर्न सकिन्छ । बृहस्पतिले मौषमी तथा बेमौषमी दुबै खेति गर्दै आएकि छिन् । एक सिजनमा उनि झण्डै ८० देखि ९० क्विन्टल सम्म त टमाटर मात्रै विक्री गर्छिन् । आज सम्म उनले टमाटर बढिमा एक किलोको ८० रुपैया सम्म बिक्री गरेकि छिन् । उत्पादन गरेको तरकारी स्थानिय बजारमै खपत हुन्छ । पहिले नगरपालिकामा तरकारी संकलन केन्द्र नहुदा धेरै तरकारी त खेर जान्थ्यो । कति त गाई भैसिले नै खान्थे । तर अहिले तरकारी संकलन केन्द्र सञ्चालनमा आएपछि धेरै सजिलो भएको थारुले बताइन् ।
उत्पादन गरिएको तरकारी संकलन केन्द्रले नै खरिद गरिदिन्छ । ३ बर्ष अघि देखि ब्यबसायिक रुपमा तरकारी खेति सुरु गरेकी थारुले अहिले बिदेश गएका आफ्ना श्रीमालाई पनि नेपाल फर्काउन सफल भईन् । उनका श्रीमान अहिले बारीमै सघाईरहेका छन् । अहिले उनले भैसि पालन समेत सुरु गरेका छन् । ३ बर्ष विदेश बसेर फर्किएका बृहस्पतीका श्रीमान मायाराम थारु अब विदेश जाने योजना नभएको बताउछन् । बिदेश जाने युवाहरुलाई पनि उनि आफ्नै भुमीमा पसिना बगाउन अनुरोध गरिरहेका छन् । बृहस्पति पनि थोरै तरकारी लगाउने ब्यक्तीलाई टोकरीमा तरकारी बिक्री नगरेर अब ब्यबसायिक रुपमा तरकारी उत्पादन गर्न सुझाब दिन्छीन् । आफ्ना श्रीमानलाई नेपाल फर्काउन सफल भएकोमा बृहस्पति धेरै खुसी पनि छिन् ।
३ बर्ष अघि उनले प्रधानमन्त्री कृषी परियोजना अन्तरगत समुह मार्फत अनुदान पाएनि थिइन् । समुहमा ४५ जना कृषक रहेका छन् । बृहस्पति नगरकै उत्कृष्ठ कृषक मध्यमा पछिन् । उनि जस्तै कृषीबाटै जिवीकोपार्जन गरिरहेका अन्य कृषकहरु समेत छन् । उनिहरु पनि आधुनीक तरिकाबाट ब्यबसायिक रुपमै कृषी खेति गर्नुपर्ने बताउछन् । बर्दियामा पछिल्लो समय आधुनिक पद्दतिबाट तरकारी खेती गर्ने क्रम बढेको छ । धेरै कृषकले टनेल खेति र थोपा सिचाई प्रयोग गर्दै आएका छन् । व्यसायिक रुपमै तरकारी खेती गर्न किसान आकर्षित भएपछि नयाँ नयाँ पद्दतिको प्रयोग बढेको हो ।
