तिलाचन पाण्डे
साउन ६,२०८० गुल्मीःसुन्दा पनि अचम्म लाग्न सक्छ मानवले रुखमा घर बनाएर बसे भन्दा । तर गुल्मीको कालीगण्डकी गाउँपालिका वडा नम्वर २ अर्बेनी खर्कका ६७ वर्षीय ठानीश्वर न्यौपानेले बाँदरबाट मकै खेती जोगाउनका लागि रुखमै घर बनाएर बस्नुभएको छ ।
आफूले लगाएको मकै खेती बाँदरबाट जोगाउनका लागि निकै मुस्किल भएपछि रुखमै घाम पानीबाट बच्नका लागि अस्थायी टहरा अर्थात घर निर्माण गरेर बाँदर धपाउँन बाध्य भएको न्यौपानेले बताउनुभएको छ । अग्लो रुखमा अस्थायी टहरा बनाएर बस्दा धेरै परसम्म बाँदर आएको देख्न सकिने भएकाले मकै खेती जोगाउँन आफूले रुखमा घर बनाएको बताउनुभयो ।
आफू घरमा एक्लै भएको ,दुई हलको बारीमा लगाएको खेती जोगाउन निकै कठिन भएकाले रुखमै अस्थायी टहरा बनाएर बाँदर हेर्नु र धपाउनु वाहेकको विकल्प नभएको न्यौपानेले बताउनुभयो । उमेरले नेटो काट्दै गएको समयमा जेनतेन लगाएको बालीपनि घरमा ल्याउन नपाइने चिन्ताले सताएको भन्दै स्थानीय सरकार पनि दुःखी गरिबको पक्षमा नरहेको उहाँको गुनासो छ ।
स्थानीय ,प्रदेश र सघिय निर्वाचनमा भोट माग्नका लागि बिन्ती बिसाउनेहरु अहिले आफूहरुको स्वार्थ पूरा भएपछि फर्केर नआउने गरेको उहाँको आक्रोश छ । अझै करिब एक महिना मकै बाली जोगाउन रुखमै बास बस्नुपर्ने अवस्था भएको भन्दै उहाँले यस अवधिसम्म बाँदर धपाउनका लागि स्थानीय सरकारले ब्यबस्था गरिदिए मात्र कृषकहरुलाई सरकार भएको अनुभूति हुने बताउनुभयो ।
यस्तै स्थानीय युवा खिमानन्द न्यौपानेले पनि बाँदरले कृषकले लगाएको अन्नबाली नष्ट गरिदिने गरेकाले कृषकहरु सधै मारमा पर्ने गरेको बताउनुभयो । यस्तै समस्याका कारण खेती योग्य जमिन बाँझो हुन थालेको र बसाइँसराइँ गर्नु वाहेकको बिकल्प नभएको उहाँको भनाई छ ।
यता कालीगण्डकी गाउँपालिकाका अध्यक्ष वेदबहादुर थापाले कृषकहरुले लगाएको अन्नबाली जंगली जनाबरहरुबाट जोगाउन समस्या भएको बताउनुभयो । जंगली जनाबरहरुलाई मार्न पनि कानूनले बन्देज लगाएको भन्दै संघिय सरकारले नै उचित ब्यबस्थापन गर्ने नीति ल्याउनुपर्नेमा जोड दिनुभयो । तत्कालका लागि गाउँटोलका स्थानीयहरु मिलेर बाँदरलाई धपाउनु बाहेकको विकल्प नभएको पनि उहाँको भनाई छ ।
जिल्ला समन्वय समिति गुल्मीको सभामा पनि बाँदर लगायत अन्य जंगली जनाबरले किसानहरुले लगाएको अन्नबाली नष्ट गरिदिने गरेकाले उचित ब्यबस्थापन गर्ने नीति बनाउनुपर्नेमा स्थानीय सरकारहरुले जोड दिएका थिए ।
